Atardamar Hastalıkları Nedir?
Atardamar hastalıkları (arter hastalıkları), vücuttaki atardamarların daralması veya tıkanmasıyla oluşan ciddi sağlık problemleridir. Batı ülkelerinde her yıl 1 milyon kişiden 500–1000’inde görülmektedir. Türkiye’de ise yılda yaklaşık 35.000–40.000 yeni damar tıkanıklığı vakası ortaya çıkmaktadır.
Atardamar Hastalıklarının Nedenleri
Bu hastalıklara yol açan başlıca nedenler şunlardır:
Sigara:
Tüm damar hastalıkları arasında en önemli risk faktörüdür. Türkiye’de sigara kullanımı artmaktadır.Yüksek Kolesterol:
Damar sertliğinin gelişiminde ana etkenlerden biridir.Şeker Hastalığı (Diyabet):
Damar tıkanıklığı riski, diyabet hastalarında çok daha yüksektir.Bağ Dokusu Hastalıkları:
Damar duvarlarını etkileyerek tıkanmalara yol açabilir.Kalpten Pıhtı Atması (Tromboembolizm):
Kalpte oluşan pıhtılar damarlara ulaşarak ani tıkanmalara neden olabilir.
Atardamar Hastalıkları Tedavileri
Atardamarlara Bypass
Atardamarlara bypass, özellikle bacaklarda tıkanan ana damarların tedavisinde uygulanan bir cerrahi yöntemdir.
Karın İçi Balonlaşma Ameliyatsız Tedavi
Karın içi balonlaşma bazı hastalarda, açık ameliyat yerine endovasküler yöntemle tedavi edilebilir.
Periferik Damar Hastalıkları Grupları
Atardamar hastalıkları, periferik (uç) damarlar üzerinden 4 ana grupta incelenir:
1. Beyin Atardamarları (Karotid arter):
Şah damarı dahil, beyne kan taşıyan damarların hastalığı felce neden olabilir.
2. Böbrek Atardamarları:
Bu damarların tıkanması hipertansiyona ve böbrek yetmezliğine yol açabilir.
3. Bacak Atardamarları:
Yürüme sırasında ağrı ve kramplara neden olur. Hastalık ilerlerse gangren gelişebilir ve amputasyon gerekebilir.
4. Barsak Atardamarları:
Karın ağrısı, kilo kaybı ve tedavi edilmezse barsak gangrenine neden olabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Toplardamarların genişlemesi ve uzaması sonucu oluşan varisler, hem estetik hem de sağlık açısından problem yaratır. Genetik yatkınlık, uzun süre ayakta kalmak, hareketsizlik, fazla kilo ve yaşla birlikte varis riski artar.
Genetik faktörler değiştirilemez, ancak alınacak önlemlerle risk azaltılabilir. Düzenli egzersiz, yürüyüş, yüzme, aşırı sıcaktan kaçınma, fazla kilolardan kurtulma ve varis çorabı kullanımı önerilmektedir.
Evet, şikayet olmasa bile tedavi gerekebilir. Varisler, belirti vermeden pıhtı, damar iltihabı veya akciğer embolisi gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle muayene ve gerekirse tedavi geciktirilmemelidir.
Lazer tedavisi, radyofrekans, köpük tedavisi ve gerekirse cerrahi müdahale seçenekleri vardır. Hangi yöntemin uygun olduğuna muayene sonrası hekim karar verir.
Hayır, aksine uygun egzersizler varis şikayetlerini azaltabilir. Özellikle yürüyüş, yüzme ve bisiklet gibi sporlar damar sağlığı için faydalıdır. Ancak ağırlık kaldırma gibi karın içi basıncı artıran aktiviteler varisleri kötüleştirebilir. Bu yüzden spor seçimini doktor tavsiyesiyle yapmak önemlidir.